ارتودنسی یکی از شاخه های مهم دندانپزشکی است که به تصحیح ناهنجاری های دندانی و فکی می پردازد. این درمان با استفاده از ابزارهای خاص، به ترتیب و هم راستایی دندان ها کمک می کند تا عملکرد دهان و ظاهر فرد بهبود یابد. انتخاب نوع ارتودنسی بستگی به نیازهای فردی، نوع ناهنجاری، و هدف نهایی درمان دارد. در این مقاله، به بررسی انواع ارتودنسی، مزایا، معایب و کاربران آن خواهیم پرداخت.

انواع ارتودنسی

ارتودنسی به روش های مختلفی انجام می شود که هرکدام ویژگی ها و مزایای خاص خود را دارند. این روش ها به طور کلی شامل ارتودنسی ثابت و متحرک هستند که در زیر به تفصیل به هرکدام خواهیم پرداخت.

ارتودنسی ثابت

ارتودنسی ثابت یکی از رایج ترین و محبوب ترین روش ها برای درمان مشکلات دندانی است. این نوع ارتودنسی به دندان ها متصل می شود و معمولاً شامل براکت ها، سیم ها و سایر اجزای اضافی است که به طور دائم روی دندان ها قرار می گیرند. ارتودنسی ثابت شامل چند نوع مختلف می شود که به بررسی آنها می پردازیم.

ارتودنسی فلزی (فلزی معمولی)

این نوع ارتودنسی شامل براکت های فلزی است که به دندان ها متصل می شوند و به کمک سیم های فلزی، دندان ها را به جایگاه مناسب خود می برد. ارتودنسی فلزی قدیمی ترین ارتودنسی است که هنوز هم در بسیاری از موارد استفاده می شود. این روش در اصلاح مشکلات مختلف دندانی موثر است. هزینه کمتر نسبت به سایر انواع ارتودنسی، قدرت بالا در اصلاح ناهنجاری های شدید و مناسب برای تمامی سنین از مزیت های ارتودنسی فلزی است. ظاهر نامطلوب به دلیل وجود براکت ها و سیم های فلزی، امکان تحریک لثه ها و زخم های دهانی در ابتدا و طول درمان نسبتاً طولانی از معایب این روش است.

ارتودنسی سرامیکی

ارتودنسی سرامیکی مشابه ارتودنسی فلزی است، اما در این نوع از براکت های شفاف یا همرنگ با دندان استفاده می شود که از لحاظ ظاهری کمتر قابل توجه هستند. این روش بیشتر برای کسانی که به ظاهر خود اهمیت می دهند، مناسب است. ظاهر زیباتر و همرنگ دندان بودن از ویژگی های این ارتودنسی است. هزینه بالاتر نسبت به ارتودنسی فلزی، شکننده تر بودن براکت ها نسبت به نوع فلزی و نیاز به مراقبت بیشتر برای جلوگیری از شکستگی از معایب ارتودنسی سرامیکی است.

ارتودنسی لینگوال

در لینگوال، براکت ها و سیم ها پشت دندان ها نصب می شوند، به طوری که هیچ کدام از اجزا به چشم نمی آیند. این نوع ارتودنسی مخصوص کسانی است که به دنبال یک درمان بی دردسر و غیرقابل مشاهده هستند. کاملاً نامرئی و مناسب برای افرادی که می خواهند درمان ارتودنسی آنها پنهان باشد و عملکرد مشابه ارتودنسی ثابت از مزایای این روش است. هزینه بسیار بالا، دشواری در تمیز کردن دندان ها و احتمال بروز ناراحتی در صحبت کردن و غذا خوردن در ابتدای درمان از معایب ارتودنسی لینگوال است.

ارتودنسی خود تنظیم شونده ( دیمون)

دیمون نوعی از ارتودنسی است که در آن براکت ها به گونه ای طراحی شده اند که نیازی به تنظیم مداوم سیم ها نداشته باشند. این نوع ارتودنسی به طور معمول راحت تر از سایر انواع است. کاهش زمان درمان، درد و ناراحتی کمتر و نیاز به مراجعه کمتر برای تنظیمات از ویژگی های ارتودنسی دیمون است. هزینه بالا و نیاز به دقت و مراقبت بیشتر برای حفظ نتایج مطلوب نیز از معایب آن است.

ارتودنسی متحرک

ارتودنسی متحرک به دستگاه های قابل برداشتی اطلاق می شود که به طور معمول برای تنظیم دندان ها و فک در مراحل ابتدایی رشد یا برای مشکلات جزئی استفاده می شود. این ارتودنسی شامل انواع مختلفی هستند که به تشخیص دندانپزشک برای هر بیمار مناسب می شوند.

الاینر شفاف (ارتودنسی نامرئی)

الاینرهای شفاف یکی از جدیدترین و پیشرفته ترین روش های ارتودنسی هستند. این الاینرها پلاستیکی، شفاف هستند و به راحتی بر روی دندان ها قرار می گیرند و به طور قابل توجهی کمتر از انواع دیگر ارتودنسی قابل مشاهده هستند. ظاهری بسیار شفاف و نامرئی، راحتی بیشتر نسبت به ارتودنسی ثابت، قابل برداشتن برای غذا خوردن و مسواک زدن و درمان سریع تر در برخی موارد از مزیت های ارتودنسی نامرئی است. این روش برای مشکلات دندانی کمتر پیچیده مناسب است. هزینه بالاتر نسبت به سایر روش ها و نیاز به رعایت دقیق در استفاده از الاینرها از معایب استفاده از الاینرهای شفاف است.

دستگاه های فک و دندان متحرک (اوردنچر و دستگاه های پلاستیکی)

این دستگاه ها برای اصلاح مشکلات جزئی در فک یا دندان ها طراحی شده اند و به راحتی می توان آنها را از دهان بیرون آورد. راحتی بیشتر در استفاده و تمیز کردن، قیمت کمتر نسبت به ارتودنسی ثابت از مزایایی این روش است. دستگاه های متحرک به اندازه ارتودنسی ثابت موثر نیستند و امکان گم شدن یا آسیب دیدن دستگاه نیز وجود دارد.

انواع مختلف ارتودنسی دندان برای چه افرادی مناسب هستند؟

ارتودنسی برای گروه های مختلف سنی و شرایط مختلف به کار می رود. افراد از کودکان گرفته تا بزرگسالان می توانند از این درمان بهره مند شوند. انتخاب نوع درمان ارتودنسی به شدت ناهنجاری و هدف نهایی درمان بستگی دارد. یکی از بهترین زمان ها برای انجام درمان ارتودنسی، سنین کودکی و نوجوانی است. دندان های دائمی بیشتر رشد کرده اند و استخوان های فک هنوز قابلیت تغییر شکل دارند. در این سنین، ارتودنسی می تواند مشکلات دندانی و فکی را به راحتی برطرف کند و به دندان ها و فک نظم دهد.

اگرچه ارتودنسی در سنین بزرگسالی کمی پیچیده تر است، اما همچنان ممکن است برای درمان ناهنجاری های دندانی و فکی مؤثر باشد. در این سنین، استخوان ها سفت تر هستند و درمان ممکن است طولانی تر و گاهی با استفاده از روش های پیچیده تر مانند جراحی نیاز باشد. اما بسیاری از بزرگسالان برای درمان های ظاهری به ارتودنسی متحرک یا نامرئی تمایل دارند.

خلاصه

ارتودنسی یکی از روش های موثر برای اصلاح ناهنجاری های دندانی و فکی است. انواع مختلف ارتودنسی از جمله ارتودنسی ثابت، متحرک، فلزی، سرامیکی، لینگوال و الاینرهای شفاف، هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند که باید با توجه به وضعیت فردی انتخاب شوند. به طور کلی، ارتودنسی نه تنها به بهبود ظاهر دندان ها کمک می کند، بلکه باعث بهبود عملکرد دهان و جلوگیری از مشکلات آینده نیز می شود. برای انتخاب نوع مناسب درمان، مشورت با دندانپزشک متخصص ضروری است تا بهترین گزینه برای هر فرد انتخاب شود.